Belgische ruimtevaartprojecten
Het Koninklijk Belgisch Instituut voor Ruimte-Aeronomie (BIRA) zal een instrument - VenSpec-H - leveren voor de toekomstige M5-missie van de Europese Ruimtevaartorganisatie, die zopas werd geselecteerd. Na de recente selectie van twee verkenningsmissies naar Venus door NASA, heeft ESA haar keuze aangekondigd voor de volgende M-klasse missie. Venus wordt vaak beschreven als het nachtmerrieachtige kleine zusje van de Aarde: Venus is ongeveer even groot, maar heeft een CO2-rijke atmosfeer met zwavelzuurwolken en met extreme temperatuur- en drukomstandigheden aan haar oppervlak (450°C en 90 keer de atmosferische druk van de Aarde).
Met een steeds groeiende wereldbevolking, en de voortdurende toename van het energieverbruik, zijn de effecten van menselijke activiteiten op onze natuurlijke leefomgeving nog nooit zo relevant geweest. Om de daaruit voortvloeiende problemen, zoals luchtverontreiniging en klimaatverandering, te begrijpen en te beperken moet het hele aardsysteem (land, oceanen, atmosfeer en hun onderlinge interacties ) zorgvuldig in het oog worden gehouden. Lange tijdreeksen van waarnemingen vanaf de grond en vanuit de ruimte helpen wetenschappers de fysische en chemische processen te begrijpen en een onderscheid te maken tussen natuurlijke en antropogene bijdragen tot de waargenomen veranderingen in de luchtkwaliteit en het klimaat.
Men kan niet zomaar de ruimte in schieten, of het nu voor commerciële of wetenschappelijke doeleinden is, zonder rekening te houden met de stralingsomgeving in de ruimte. Want zodra men de beschermende binnenste “bel” van het magnetisch veld van de aarde verlaat, wordt men blootgesteld aan energetische deeltjes die gevangen zitten in de magnetosfeer, een groot gebied dat de aarde omhult en waarbinnen alle elektrisch geladen deeltjes zich moeten houden aan de regels van het magnetisch veld van onze planeet. Het prachtige noorderlicht bijvoorbeeld, is het visuele bewijs van deze ingesloten deeltjes.
RoadMap (voor “ROle and impAct of Dust and clouds in the Martian AtmosPhere”), een gloednieuw Horizon 2020 project, is net van start gegaan. Drie jaar lang zal een enthousiast team van wetenschappers en ingenieurs uit België, Denemarken, Duitsland en Spanje samenwerken om enkele van de resterende mysteries van de planeet Mars te ontrafelen
Gezonde raderdiertjes planten zich ook in de ruimte zonder problemen voort. Dat blijkt uit het experiment dat UNamur en SCK CEN exact één jaar geleden in de ruimte stuurden. Komende zaterdag vertrekken de Belgische raderdiertjes opnieuw naar het ISS. “We stellen hun weerstand nog meer op de proef door hun DNA vóór vertrek al te beschadigen”, klinkt het bij UNamur, SCK CEN en ULB. Dat doen de projectpartners door ze op aarde te bestralen.
Op zaterdag 3 oktober 2020, na een sluiting van een jaar en 13 miljoen euro aan investeringen, zal het Euro Space Center in Transinne zijn deuren weer openen voor het publiek! Het Euro Space Center is de ideale plek om de wereld van de ruimtevaart te ontdekken met het hele gezin, maar het stelt ook jongeren in staat om er te verblijven voor een volledige onderdompelingscursus, in het kader van een schooluitstap of tijdens een vakantiekamp.
Op maandag 21 september 2020 publiceerde het prestigieuze tijdschrift Nature Geosciences een artikel waarin de eerste satellietdetectie van waterstofnitriet (HONO, ook wel salpeterigzuur genoemd) met behulp van het TROPOMI-satellietinstrument werd voorgesteld (http://www.tropomi.eu). Dit werk is het resultaat van een vruchtbare samenwerking tussen twee BIRA-teams, de UV-Visible onderzoeksgroep en de troposferische modelleringsgroep, en de groep van R. Volkamer van de Universiteit van Colorado. Deze publicatie (Theys et al., 2020) presenteert de eerste ondubbelzinnige detectie van HONO door TROPOMI en onthult consequent het bestaan van verhoogde HONO-concentraties in de rookpluimen van bosbranden (zie voorbeeld in Figuur 1) voor grote ecosystemen.
Het NOMAD-instrument, ontwikkeld bij het Koninklijk Belgisch Instituut voor Ruimte-Aeronomie en momenteel in een baan rond Mars aan boord van ESA’s ExoMars Trace Gas Orbiter, heeft een unieke groene gloed, afkomstig van zuurstof, gedetecteerd in de atmosfeer rond de rode planeet (op ongeveer 80 km hoogte). Deze emissie geeft zijn karakteristieke kleur aan het poollicht en de airglow (luchtgloed) op Aarde, maar werd nooit eerder waargenomen in de atmosfeer van andere planeten.
Het UHasselt-studentenproject OSCAR-QUBE is door het Europees ruimteagentschap ESA geselecteerd om een wetenschappelijk experiment uit te voeren in het internationale ruimtestation ISS. De 15 UHasselt-studenten en doctoraatstudenten zullen het volgende anderhalf jaar werken aan de ontwikkeling van een kwantummagnetometer, waarmee ze vier maanden lang metingen kunnen uitvoeren in het ISS. “Orbit your thesis”, onder die naam startte de Europese Ruimtevaartorganisatie ESA een programma voor Europese universiteitsstudenten en doctoraatsstudenten.
Dit voorjaar werd de Noordpool gekenmerkt door wat misschien wel het grootste gat in de ozonlaag is dat ooit over de Noordpool is geregistreerd. Het ozongat is een seizoensgebonden fenomeen dat jaarlijks boven het Zuidpoolgebied (Antarctica) wordt waargenomen als gevolg van het vrijkomen van chloorfluorkoolwaterstoffen (CFK's) in de atmosfeer door menselijke activiteit. Een ozongat boven de Noordpool is echter zeldzamer. Sinds het begin van de satellietwaarnemingen boven dit gebied in 1978 is er slechts één Arctisch ozongat ontstaan. Dit gebeurde in 2011 en het was aanzienlijk kleiner dan het ozongat dat nu wordt waargenomen. Ongebruikelijke meteorologische omstandigheden zijn verantwoordelijk voor dit uitzonderlijk fenomeen.
Jobs & opleidingen
Belgische ruimtemissies
Raphaël Liégeois
Belgisch sterrenkundig onderzoek
Belgische satellieten
PROBA 2 beelden
