Het Instituto de Astrofísica de Canarias (IAC) en de KU Leuven in België hebben hun samenwerkingskader op het gebied van astrofysisch onderzoek uitgebreid. Beide instellingen hebben een overeenkomst getekend voor de voortzetting van de installatie van de Mercator-telescoop op het Roque de los Muchachos Observatorium (ORM), dat in 2002 operationeel werd en waarvan het observatiewerk zal worden versterkt na de installatie van een nieuw instrument genaamd MARVEL (Mercator Array for Radial Velocities).
Mercator is een semi-robotische telescoop met een primaire spiegel van 1,2 meter en genoemd naar de beroemde Vlaamse cartograaf Gerardus Mercator (1512-1594). De belangrijkste wetenschappelijke resultaten van het onderzoek dat wordt uitgevoerd met Mercator-gegevens hebben betrekking op een breed scala van veranderlijke verschijnselen, met een duidelijke focus op stellaire astrofysica en asteroseismologie. Alleen al in de afgelopen vijf jaar vormden waarnemingen met deze telescoop de basis voor meer dan 150 wetenschappelijke publicaties. Daaronder valt onder andere de recente publicatie die de kalibratie van stellaire evolutiemodellen of de analyse van blauwe superreuzen in de Melkweg mogelijk heeft gemaakt.
De nieuwe overeenkomst heeft ook betrekking op de installatie van het MARVEL-instrument , een nieuwe set van vier telescopen die zich toeleggen op hoge-precisie radiale snelheid (RV) spectroscopie. De belangrijkste doelstellingen van MARVEL zijn om wetenschappelijke gegevens te verzamelen voor ruimtemissies die essentieel zijn voor de ontdekking en analyse van exoplaneten, zoals TESS, PLATO en ARIEL. Daarnaast zullen deze nieuwe instrumenten dienen als specifieke wetenschappelijke aandrijvers voor de karakterisering van gaststerren en voor monitoringprogramma's gewijd aan stersystemen. De bouw en installatie van MARVEL begon eind 2023 en zal naar verwachting in de komende maanden worden voltooid. Het wordt samen met de Mercator-telescoop geëxploiteerd en geëxploiteerd.
Het MARVEL-instrument vertegenwoordigt ook een belangrijke nieuwe investering in de sterrenwacht. De bouwkosten voor de vier nieuwe koepels en de locatie voor de wetenschappelijke instrumenten bedragen meer dan 300.000 euro. De civiele werken zijn volledig uitbesteed aan Spaanse bedrijven die op La Palma zijn gevestigd, een aantal rechtstreeks aan aannemers op het eiland en een aanzienlijk deel via onderaanneming en lokale overnames door de hoofdaannemer. Als we de civiele werken optellen bij de kosten voor de ontwikkeling van de wetenschappelijke instrumenten in MARVEL, komt de totale investering uit op meer dan vier miljoen euro, waarvan 60% wordt gedekt door de KU Keuven en het resterende bedrag door de andere partners in het consortium van dit experiment.
De overeenkomst tussen de IAC en de KU Leuven heeft een initiële duur van vijf jaar, verlengbaar met nog eens vijf jaar, in overeenstemming met de bepalingen van afdeling 2 van artikel 34 van Wet 14/2011, van 1 juni, betreffende Wetenschap, Technologie en Innovatie, zoals gewijzigd door slotbepaling 9.1 van Koninklijk Wetsbesluit 36/2020, van 30 december.
De overeenkomst is ook een volgende stap in de aanpassing van de internationale overeenkomsten van de IAC aan het wettelijk kader voor administratieve overeenkomsten dat is vastgelegd in Wet 40/2015, van 1 oktober, inzake het juridisch regime van de publieke sector. De overeenkomst wordt de komende weken gepubliceerd in het Staatsblad.
Het Observatorium Roque de los Muchachos (ORM), gelegen in de stad Garafía (La Palma), ligt aan de rand van het Nationaal Park Caldera de Taburiente, op een hoogte van 2.396 meter. Dankzij de hemel van La Palma biedt dit observatorium de beste omstandigheden voor astronomisch onderzoek en beschikt daarom over meer dan twintig wetenschappelijke instrumenten voor verschillende soorten onderzoek: nachtelijke observaties, robotica, zonnefysica en hoge-energie astrofysica.
Bron: IAC
