De European Research Council (ERC) heeft een prestigieuze Synergy Grant toegekend aan KU Leuven astrofysica Conny Aerts. Als coördinerend hoofdonderzoeker bundelt ze haar krachten met Stéphane Mathis (CEA Paris-Saclay) en Michel Rieutord (Universiteit van Toulouse) uit Frankrijk en met Aaron Dotter (Dartmouth College) uit de VS. De vier hoofdonderzoekers ontvangen bijna 10 miljoen euro voor hun project 4D-STAR, dat innovatieve numerieke modellen van roterende magnetische sterren in drie ruimtelijke dimensies gedurende hun evolutie zal ontwikkelen en opleveren.
De ERC-synergiesubsidies van het onderzoeks- en innovatieprogramma Horizon Europe van de EU helpen groepen van twee tot vier uitmuntende onderzoekers om complementaire vaardigheden, kennis en middelen samen te brengen in één ambitieus overkoepelend project, waarbij enkele van 's werelds grootste onderzoeksproblemen worden aangepakt. De projecten omvatten doorgaans meerdere wetenschappelijke disciplines - in het geval van 4D-STAR astronomie, theoretische fysica, vloeistofmechanica, toegepaste wiskunde, computerwetenschap en softwareontwikkeling.
4D-STAR
Sterren zijn de bron van straling, chemie en leven in het heelal. Gezien hun fundamentele rol in de astrofysica is veel moeite gedaan om sterren te observeren, zowel vanaf de grond als vanuit de ruimte. Asteroseismologie in de ruimte, ook bekend als de studie van sterbevingen met satellieten, levert baanbrekende kennis op over de interne structuur, evolutie, dynamiek en magnetisme van sterren. Toch vertrouwen bijna alle astrofysici voor de afleiding van basisgrootheden van de meeste objecten in het heelal, zoals leeftijd, chemische samenstelling en energie, op vereenvoudigde stermodellen met slechts één ruimtelijke dimensie, waarbij de ster wordt behandeld alsof hij een perfecte bol is. Deze benadering, die geen rekening houdt met de afplatting van sterren door rotatie of andere multidimensionale dynamische processen in hun binnenste, levert een onstabiele basis op voor de astrofysica en leidt tot grote onzekerheden in de sterleeftijden. Nauwkeurige leeftijden van sterren zijn een belangrijk ontbrekend ingrediënt om de evolutie van sterren en planeten, het ontstaan van leven en de chemie in ons heelal te begrijpen.
"Met 4D-STAR beginnen we met zijn vieren aan een lange reis, met als doel de astrofysica een nieuwe solide basis te bieden door 3-dimensionale evolutiemodellen van roterende magnetische sterren te construeren, gekalibreerd door asteroseismologie", zegt coördinerend onderzoeker Conny Aerts. Als leidende figuur in de asteroseismologie ontwikkelt zij baanbrekende stellaire modellen, gekalibreerd door waargenomen sterbevingen, om rotatie en menging in sterren te beperken. "Dit optillen van stermodellen naar hogere dimensies wordt nu optimaal gestart, met behulp van asteroseismische gegevens van duizenden sterren in alle dominante levensfasen", vervolgt ze.
Bron: KU Leuven
