Vier baanbrekende ESA Technology CubeSats zijn de afgelopen maanden terug de atmosfeer van de aarde binnengekomen waaronder ook de Belgische SIMBA CubeSat. Elk van hen was slechts ongeveer zo groot als een schoenendoos of kleiner, maar ondanks hun geringe afmetingen hebben de missies een buitengewone erfenis achtergelaten in termen van het demonstreren van innovatieve ruimtetechnologie, industriële capaciteitsopbouw en het terugsturen van wetenschappelijke gegevens.
“De ESA in-orbit demonstratiefasen van deze missies waren al voltooid,” legt Roger Walker uit, hoofd van ESA's Technology CubeSats. “De bedrijven die ze onder hun hoede hadden, zijn ze na afloop van onze betrokkenheid echter blijven exploiteren en hebben tot het einde toe extra vliegervaring opgedaan, tot aan hun terugkeer in de dampkring.” CubeSats zijn kleine goedkope satellieten die zijn opgebouwd uit gestandaardiseerde dozen van 10 cm. Deze uiterst capabele platforms zijn oorspronkelijk ontwikkeld voor educatieve doeleinden en vinden steeds vaker operationele toepassingen. ESA's Directoraat Technologie, Engineering en Kwaliteit gebruikt ze om de Europese ruimtevaartsector te voorzien van vroege vluchtdemonstraties van veelbelovende innovaties, meestal gericht op wetenschappelijke of aardobservatiedoelen. De CubeSats waren met opzet op zo'n lage hoogte geplaatst dat hun banen na verloop van tijd op natuurlijke wijze zouden vervallen, waardoor ze voldeden aan de ESA-voorschriften voor ruimtepuin.
SIMBA
De SIMBA (Sun-earth IMBAlance) CubeSat, die in september 2020 werd gelanceerd en op 14 augustus 2024 terug in de atmosfeer van de aarde keerde, werd voor ESA ontwikkeld door een consortium onder Belgische leiding. De satelliet maakt gebruik van een zeer nauwkeurig standbepalings- en standregelsysteem op basis van een experimentele star tracker camera en reactiewielen. Hierdoor kon SIMBA's belangrijkste radiometerinstrument metingen uitvoeren van de totale zonne-instraling, hoeveel zonne-energie de aarde ontvangt van de zon, en hoeveel er wordt teruggestraald om het stralingsbudget van de aarde te bepalen, een belangrijke variabele voor klimaatstudies.
“Het bleek een hele uitdaging om een radiometer aan boord van zo'n kleine satelliet te krijgen,” herinnert Stijn Nevens van het Koninklijk Meteorologisch Instituut van België, hoofdonderzoeker van de missie, zich. “We moesten een aantal functies van conventionele radiometers weglaten, wat extra werk opleverde bij de gegevensverwerking, maar we hebben veel geleerd. Voor mij is dit een lange en kronkelige weg geweest, het voelt raar om SIMBA niet meer in de lucht te hebben!”
Tjorven Delabie van de Belgische ArcSec Space start-up, ontstaan uit de KU Leuven, voegt hieraan toe: “Ons spin-off bedrijf zou er waarschijnlijk niet zijn zonder de SIMBA-missie. Het nam een startracker-algoritme dat voordien vooral een academische aangelegenheid was en toonde aan dat onze aanpak echt werkte in de ruimte, wat veel tractie gaf in de markt. “Tot nu toe hebben we meer dan honderd startrackers over de hele wereld verkocht en we volgen met reactiewielen en uiteindelijk een volledig ADCS voor CubeSats. Omdat SIMBA zo'n belangrijk onderdeel van onze geschiedenis is, was het een beetje een triest moment om de e-mail te krijgen dat hij was opgeheven, bijna alsof er iemand was overleden, maar we zijn betrokken bij ESA's vervolgmissie CubeSpec.”
Bron: ESA
