SCIAMACHY staat voor Scanning Imaging Absorption Spectrometer for Atmosphere Chartography en is een wetenschappelijk instrument aan boord van de Europese aardobservatiesatelliet Envisat. Dit 215 kilogram wegende optische instrument analyseert al zes jaar lang de scheikunde in de atmosfeer van onze aarde en in dit project werd door België, Nederland en Duitsland meer dan 100 miljoen euro geïnvesteerd. SCIAMACHY houdt van op een hoogte van 800 kilometer de vervuiling van onze planeet in de gaten en dit nog tot en met 2010. Envisat werd op 1 maart 2002 in de ruimte gebracht door een Europese Ariane 5 raket en dit 8 ton zware aardobservatieplatform wordt vandaag de dag aanzien als één van de meest succesvolle in zijn soort. Naast SCIAMACHY is het Belgisch Instituut voor Ruimte-Aëronomie ook nog betrokken bij drie andere instrumenten aan boord van Envisat waarmee spoorgassen, de biologische activiteit in de oceanen en de ozonlaag met in kaart kunnen gebracht worden.
De keerzijde van het succes
Zowel het Deutsches Zentrum für Luft- und Raumfahrt (DLR), het Nederlands Instituut voor Vliegtuigontwikkeling en Ruimtevaart (NIVR) als het Belgisch Instituut voor Ruimte-Aëronomie (BIRA) financierden de ontwikkeling van SCIAMACHY. In het Belgische SCIAMACHY team bevinden zich vooral vele Belgische wetenschappers en enkele Belgische ruimtevaartbedrijven die het Polarisation Measuring Device (PMD) ontwikkelden. In de afgelopen zes jaar werden meer dan 500 publicaties uitgegeven aan de hand van metingen van dit instrument en alle wetenschappers zijn er ook dan over eens dat Envisat een waardige spion geworden is die de vervuiling en vervuilers van onze atmosfeer in de gaten houdt. Van uit een baan om onze planeet werden in verband met de vervuiling van onze atmosfeer drie verontrustende verschijningen waargenomen die ernstige gevolgen kan hebben op ons leefmilieu en ons voortbestaan. Zo werd er de afgelopen jaren een onophoudelijke verhoging vastgesteld van de hoeveelheid stifstofdioxide boven China en hebben wetenschappers kunnen waarnemen dat er een stabilisatie plaats vind van de ozonlaag. Toch werd er tot op heden nog steeds geen verkleining vastgesteld van het gat in de ozonlaag ondanks het feit dat deze aan de basis ligt van een stijging in het aantal gevallen van huidkanker. Een derde belangrijke vaststelling is de concentratie van broeistofgassen in onze atmosfeer waar de mens voor verantwoordelijk is en de hoofdreden is voor de opwarming van ons klimaat. De keerzijde van het succes van het SCIAMACHY instrument is dat de mens met zijn neus gedrukt wordt op de ernstige klimatologische en atmosferische problemen warmee onze planeet vandaag de dag af te rekenen heeft.
De toekomst
SCIAMACHY heeft bij wetenschappers en vele andere mensen de ogen geopend over het belang van dergelijke metingen. Voor de andere instrumenten aan boord van Envisat zijn al nieuwe toekomstplannen gemaakt eenmaal deze kunstmaan niet meer operationeel zijn maar voor SCIAMACHY is de toekomst nog steeds een vraagteken. Wetenschappers verwachten dan ook dat er gauw een opvolger voor het SCIAMACHY project zal komen zodat men op deze manier de vervuiling van onze atmosfeer de volgende jaren eveneens zal kunnen waarnemen. Tot op heden heeft het Europese ruimtevaartagentschap ESA nog geen nieuwe satelliet gepland die ondermeer de scheikunde van de atmosfeer zal in kaart brengen. Nederlandse instellingen als het Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut (KNMI), de Stichting Ruimte-Onderzoek Nederland (SRON) en Dutch Space hebben met het Troposphere Ozone Monitoring Instrument (TROPOMI) een verbeterde versie van SCIAMACHY ontwikkeld en dit nieuwe 125 kilogram zware instrument zou in 2013 met de Sentinel 5 satelliet de ruimte in gaan. het Belgisch Instituut voor Ruimte-Aëronomie (BIRA) stelt aan de ESA dan weer het Atmospheric Limb Tracker for the Investigation of the Upcoming Stratosphere (ALTIUS) project voor waarbij een kleine kunstmaan zal uitgerust worden met een multispectrale sensor voor onderzoek van de stratosfeer.
