Het Belgisch dorpje Redu (deelgemeente van Libin) in de Provincie Luxemburg is niet enkel internationaal bekend als 'boekendorp'. Op het grondgebied van Redu, ongeveer één kilometer buiten het dorp, bevindt zich al vele jaren een belangrijk grondstation dat vandaag de dag vooral gebruikt wordt door het Europese ruimtevaartagentschap ESA. Het station van Redu speelde de afgelopen decennia een zeer belangrijke rol in de Europese ruimtevaart
. Zo ontvangt dit grondstation ondermeer opnamen van de 'made in Belgium' Proba satellieten en speelt het complex een zeer belangrijke rol in ESA's Artemis en Integral missies. Daarnaast was het volgstation van Redu in het verleden ook betrokken bij de ontvangst van de signalen van de GIOVE-A satelliet (de eerste Europese navigatiesatelliet voor het Galileo navigatiesysteem) en speelde het station een belangrijke rol tijdens baanbrekende televisie-uitzendingen via communicatiesatellieten van Eutelsat en Astra. De afgelopen jaren werd er in het futuristisch uitziende grondstation enorm geïnvesteerd waardoor het centrum in de toekomst nog meer betrokken zal worden bij verschillende Europese ruimtevaartprojecten. Sinds de oprichting in 1968 heeft het volg- en controlestation in Redu een enorme ervaring opgedaan op vlak van ruimtecommunicatie.
Een rijke geschiedenis
In 1968 installeerde Europa in Redu een relaisstation en stuurde men van hieruit signalen van Europese wetenschappelijke satellieten zoals ESRO 1B, HEOS A1 en COS B van de European Space Research Organisation (ESRO) door naar het European Space Operations Centre in Duitsland. Na de oprichting van de Europese ruimtevaartorganisatie ESA en met de komst van geostationaire satellieten werd het Redu grondstation opgenomen in een netwerk van stations waarmee men satellieten volgt. Het Redu grondstation nam in het verleden deel aan de lancering van de GEOS, OTS en MARECS-satellieten. Daarnaast bevond zich op het grondstation ook het controlecentrum van de European Communications Satellites (ECS). Tussen 1989 en 1993 was het grondstation ook betrokken bij de operationele activiteiten van de OLYMPUS-satelliet. In de controlecentra van het grondstation houdt men banen van kunstmanen bij, houdt men satellieten in de juiste positie door middel van koerscorrecties en verwerkt men meetgegevens. Dit alles gebeurt door middel van grote antennes die de verbinding verzekeren tussen de satelliet en het grondstation. De door de satellieten doorgestuurde signalen zijn hoofdzakelijk televisie-, radio- en telefoonsignalen en signalen voor het doorsturen van data.
Het Redu grondstation in 1991 - Foto: ESA
Erkenning als ESA-centrum
Het Redu grondstation maakt vandaag de dag deel uit van ESA's European Space Tracking (ESTRACK) netwerk. Grondstations die deel uitmaken van ESTRACK verzorgen de communicatie tussen de Aarde en verschillende Europese wetenschappelijke en experimentele satellieten. De vele wit-gekleurde oriënteerbare antennes van het Redu volgstation zijn operationeel in een heel gamma van frequentiebanden. Tussen het Redu-volgstation en het European Space Operations Centre (ESOC) in Duitsland is er een permanente verbinding met hoog debiet via optische glasvezel. Daarnaast werkt het grondstation ook samen met de stations van Fucino (Italië) en Villafranca (Spanje). Op het domein, dat op een hoogte ligt van 350 meter, bevinden zich vandaag de dag ondermeer één 15 meter diameter grote schotelantenne (REDU-1) voor verbindingen in de S-band, één 13,5 diameter grote schotelantenne (REDU-2) voor verbindingen in de Ka-band en één 2,4 diameter grote schotelantenne (REDU-3) voor verbindingen in de S-band. Deze drie grote ESA-installaties worden gebruikt voor communicatieverbindingen met ondermeer de Europese Integral, Artemis en Proba satellieten. Het station levert een zeer belangrijke bijdrage in ESA's Advanced Relay and Technology Mission (Artemis). Deze meer dan 3 ton zware satelliet stuurt grote hoeveelheden gegevens door afkomstig van Europese en Japanse aardobservatiesatellieten. Daarnaast bevinden er zich op het grondstation ook nog eens één 9 meter diameter en zes 3,8 meter diameter grote schotelantennes die werken in dienst van de Europese satellietoperator Eutelsat. In 2006 was het ESA-grondstation van Redu ook betrokken bij de eerste lasercommunicatie tussen twee satellieten en de ontvangst van de eerste Europese navigatiesatelliet GIOVE-A. Sinds juli 2007 wordt het grondstation van Redu operationeel gehouden door Redu Space Services S.A. dat een gezamenlijke onderneming is van SES Astra TechCom Belgium S.A. en QinetiQ Space (voorheen Verhaert Space). Voor 2007 werd het grondstation 25 jaar lang ondersteund door het Italiaanse Vitrociset. De laatste jaren gebeurden er, met steun van de Belgische autoriteiten, op het complex ook enkele belangrijke investeringen. Zo werd het station uitgebreid met ongeveer 10 000 vierkante meter en werden er nieuwe elektrische leidingen geïnstalleerd met het oog op toekomstige projecten. De vele uitbreidingen en steeds grotere activiteit leidden uiteindelijk tot de erkenning van het volgstation als officieel ESA-centrum.
De vele indrukwekkende antennes van het ESA grondstation in Redu - Foto: ESA
Het grondstation wordt steeds groter
Op 29 juni 2010 vond op het grondstation van Redu de inauguratie plaats van de In-Orbit Testing (IOT) Facilities voor het Europese Galileo navigatiesysteem. Voor het volgstation was dit een belangrijk moment aangezien de infrastructuur op het complex uitgebreid werd met operationele IOT-faciliteiten en een sensorstation voor Galileo. Hierdoor zal het Redu-grondstation de volgende jaren een belangrijke rol spelen in de valideringsfase van het Galileo navigatiesysteem. ESA bouwde ondermeer een nieuwe infrastructuur op het volgstation die instaat voor de elektrische voeding van de installaties voor het Galileo navigatiesysteem en voor nieuwe klanten. Daarnaast werden er voor de IOT-activiteiten van het Galileo systeem verschillende antennes met een diameter van 20 meter (L-band) en 4,5 meter (C-band) geplaatst, evenals antennes voor UHF-communicatie. Ook de Luxemburgse satellietoperator SES Astra investeerde de laatste jaren in het grondstation. Zo werden er vijftien parabolische schotelantennes geplaatst op het complex, waarvan één 13 meter grote antenne, die dienst doen als back-up voor de commerciële satellietoperator. Eén van de enorme voordelen van het Redu grondstation is zijn geografische ligging. Dit laat een operator toe tegelijk een antenne te richten op een satelliet boven de Atlantische Oceaan en een andere op een satelliet boven de Indische Oceaan. Door zijn landelijke en afgelegen ligging is er nog voldoende plaats om uit te breiden en zijn er geen storende factoren waardoor satellieten onder de beste omstandigheden kunnen gevolgd worden.
Enkele antennes van het ESA grondstation in Redu - Foto: ESA
