De eerste Belgische CubeSat, OUFTI-1, is klaar voor zijn reis naar de ruimte. Het kleine satellietje, dat werd ontwikkeld door studenten van de universiteit van Luik, moet nu een reeks cruciale tests ondergaan waarna het begin 2015 in de ruimte moet gebracht worden. OUFTI-1 werd in juli 2013 geselecteerd door de Europese ruimtevaartorganisatie ESA om deel uit maken van het educatieve Fly Your Satellite programma en is de eerste satelliet die ontwikkeld wordt door Belgische studenten.
Eerste Belgische CubeSat
OUFTI staat voor ‘Orbital Utility For Telecommunication Innovation’ en is een CubeSat van 1 kilogram die ontwikkeld werd door ongeveer 50 studenten en 10 docenten van de universiteit van Luik (Ulg). CubeSats zien eruit als een kubus met zijden van 10 centimeter en wegen slechts één kilogram. Ondanks hun kleine omvang bieden deze zogeheten ‘nanosatellieten’ heel wat mogelijkheden op technologisch vlak en en op vlak van wetenschappelijk onderzoek. Door het feit dat CubeSats zeer klein en licht zijn, en toch heel wat mogelijkheden bieden, zijn zij zeer geliefd bij universiteiten, bedrijven en wetenschappelijke instellingen. Ze kunnen vanuit een universiteit of door radioamateurs gevolgd worden en zijn ideaal om ondermeer studenten vertrouwd te maken met de ontwikkeling, het testen en het uitbaten van een echte satelliet en de bijbehorende grondinfrastructuur. Deze eerste Belgische CubeSat werd ontwikkeld om het D-STAR digitale communicatieprotocol te demonstreren en hoogwaardige zonnecellen te testen. De belangrijkste innovatie bij OUFTI-1 is het gebruik van het communicatieprotocol Digital Smart Technologies for Amateur Radio (D-STAR). Dit systeem voor radioamateurs werd in het begin van deze eeuw ontwikkeld en maakt gebruik van digitale communicatie. Daardoor is de kwaliteit van de ontvangen signalen beter dan bij analoge signalen. Er is met systeem ook een simultane transmissie mogelijk van stemgeluiden en data (zoals gps-gegevens en computerbestanden), een volledige routing over het internet en de mogelijkheid tot wereldwijde roaming. Ook bij rampen of in afgelegen streken kan D-STAR zorgen voor meer efficiënte communicatie. Het protocol werd onder meer gebruikt toen de orkaan Katrina New Orleans teisterde. OUFTI-1 moet uiteindelijk voor een wereldprimeur zorgen door D-STAR via satelliet mogelijk te maken. Daarnaast moet OUFTI-1 ook voor een Belgische primeur zorgen aangezien dit de eerste 'echte' Belgische satelliet is. Andere satellieten die in België werden gebouwd, zoals de Proba-satellieten, staan op naam van de Europese ruimtevaartorganisatie ESA. Naast de vele studenten en docenten van de universiteit van Luik werkten aan de ontwikkeling van deze eerste Belgische CubeSat ook de bedrijven Thales Alenia Space Belgium, Spacebel, LMS Samtech, Deltatec, V2i en het Centre Spatial de Liège (CSL) mee.
Professor Jacques Verly en OUFTI-1 Project Manager Amandine Denis bij de kleine OUFTI-1 satelliet - Foto: ESA
Laatste tests
Op 6 november 2013 passeerde het OUFTI-1 vluchtmodel de Test Readiness Review waardoor men nu kan starten met de laatste tests. De uiteindelijke testcampagne, om te zien of deze nanosatelliet kan overleven in de ruimte, zal uitgevoerd worden in ESA's ESTEC testcentrum in Nederland. Daar zal deze kleine satelliet getest worden op ondermeer extreme hitte, vibraties en straling. Indien al deze belangrijke tests positief verlopen, moet OUFTI-1 samen met nog enkele Europese CubeSats begin 2015 in de ruimte gebracht worden. Welk lanceermiddel hiervoor zal gebruikt worden, is nog niet duidelijk. Wanneer OUFTI-1 zich in de ruimte zal bevinden, zal de universiteit van Luik de eerste Belgische universiteit zijn die zal beschikken over een eigen satelliet. Voor de universiteit zelf is het OUFTI-1 project van groot belang aangezien zij de enige Franstalige universiteit zijn in België met opleidingen Master Aerospace en Master Space Science. Daarnaast is het OUFTI-project ook het resultaat van samenwerking tussen verschillende Waalse ruimtevaartbedrijven en een universiteit.
Website OUFTI-1: http://www.leodium.ulg.ac.be/cmsms/
