Na de succesvolle koppeling van het Europese ruimtelabo Columbus aan het ISS ruimtestation op 11 januari 2008, kende Europa op 3 april 2008 opnieuw een groot succes toen de eerste Automated Transfer Vehicle (ATV) zich voor de eerste keer automatisch koppelde aan het ISS. Deze 20 ton zware ATV, die de naam 'Jules Verne' kreeg, werd op 9 maart 2008 gelanceerd van op het Centre Spatial Guyanais in Frans Guyana door middel van een aangepaste Ariane 5 raket.
In de weken voor de koppeling werd het autonome tuig uitvoerig getest door vluchtleiders van het ATV controlecentrum in Toulouse, Frankrijk. Het doel van deze ATV is het ISS ruimtestation te bevoorraden van ondermeer wetenschappelijke experimenten, brandstof en levensmiddelen. Na een periode van ongeveer zes maanden zal dit onbemande vrachtschip zich loskoppelen van het ISS om vervolgens op te branden in de atmosfeer van de aarde. In totaal werkten 10 Europese landen, waaronder ook België, mee aan de realisatie van deze eerste ATV. Naast de Jules Verne plant de ESA tegen 2013 nog eens 4 ATV lanceringen.
Naast België werkten nog tientallen andere bedrijven uit Spanje, Frankrijk, Duitsland, Nederland, Noorwegen, Zweden, Denemarken, Italië en Zwitserland mee aan de ontwikkeling van de Jules Verne dat onder leiding stond van hoofdaannamer EADS Astrium. Eenmaal de onderdelen voor Jules Verne bij elkaar gebracht werden in de faciliteiten van Astrium Space Transportation in Bremen werd de afgewerkte ATV per schip overgebracht naar de Kourou lanceerbasis in Frans Gyana waar het op 31 juli 2007 arriveerde. Deze eerste ATV had 1,15 ton droge vracht zoals voedsel, kledij en apparatuur aan boord. Daarnaast zal men 856 kilogram brandstof, 21 kilogram zuurstof en 270 liter drinkwater van de ATV naar de Russische Zvezda module overpompen. In totaal kan de Automated Transfer Vehicle drie keer zoveel meer vracht mee in de ruimte nemen dan de Russische Progress bevoorradingstuigen. Indien nodig kan de ATV het hele ISS ruimtestation in een hogere baan om onze planeet brengen dankzij zijn eigen propulsiesysteem.
Space Applications Services
Space Applications Services uit Zaventem was naast de ontwikkeling van het Europese Columbus ruimtelabo ook nauw betrokken bij de realisatie van deze eerste ATV. Het bedrijf werkte mee aan de systeemspecificaties voor zowel de lancering, de rendez-vous manoeuvres en de uiteindelijke koppeling van het bevoorradingstuig aan het ISS. Daarnaast speelde dit bedrijf ook een leidinggevende rol bij het ontwerp en de bepaling van de opleiding van de astronauten en vluchtleiders die met deze ATV moeten werken.
Thales Alenia Space Antwerp
Deze onderneming die gevestigd is in Hoboken, nabij Antwerpen, speelde een belangrijke rol in het ATV programma op vlak van tests en communicatieapparatuur. De communicatieapparatuur van de Jules Verne is verantwoordelijk voor de verwerking, de controle en het opvolgen van alle gegevens die afkomstig zijn van de ATV en maakt deel uit van het ATV controlesysteem dat bestaat uit het controlecentrum in Toulouse, het NASA controlecentrum in Houston en het ESA grondstation in het Belgische Redu.
Euro Heat Pipes
Euro Heat Pipes is een kleine Belgische onderneming die gevestigd is in Nijvel en verantwoordelijk is voor de ontwikkeling en de bouw van de thermische regeling van de elektronische systemen van de dienstmodule en de elektronica van het voortstuwingssysteem. Dit bedrijf is gespecialiseerd in de ontwikkeling van systemen voor warmtegeleiding die kunnen ingezet worden bij verschillende soorten toepassingen. Dankzij de inbreng van het Belgische Euro Heat Pipes worden het voorstuwingssysteem en de “hersenen” van de ATV beschermd tegen de hitte. Uit tests met de Large Space Simulator in het ESA ESTEC centrum in Noordwijk bleek dat Europa’s eerste vrachtschip zijn inwendige temperatuur heel goed onder controle kon houden. Het bedrijf leverde ondertussen ook al 52 warmtegeleiders voor de tweede ATV en zal voor de derde ATV eveneens warmtegeleiders produceren.
ESA grondstation in Redu
In de provincie Luxemburg, nabij Redu, bevindt zich een ESA grondstation die de cruciale fases van de ATV opvolgde. Zo werd de Europese geostationaire communicatiesatelliet ARTEMIS gebruikt om gegevens van het ISS ruimtestation door te sturen naar het grondstation in Redu tijdens de rendez-vous en koppeling menoeuvres van de ATV.
