Nabij Luik bevindt zich het Centre Spatial de Liège (CSL). Dit onderzoekscentrum maakt deel uit van de Universiteit van Luik en focust zich op het ontwerp, de integratie en het testen van instrumenten bestemd voor de ruimtevaart. Doorheen de jaren werden hier dan ook tal van belangrijke Europese en Amerikaanse satellieten en wetenschappelijke instrumenten bestemd voor ruimte-onderzoek uitvoerig getest.
Het Centre Spatial de Liège (CSL), dat een onderdeel is van het departement astrofysica van de Universiteit van Luik, stelt vandaag een honderdtal mensen te werk waarvan het grootste deel ingenieurs en wetenschappers. Dankzij moderne en hoog technologische faciliteiten die zich in cleanrooms bevinden, is dit onderzoekscentrum een specialist geworden in het testen van instrumenten, onderdelen en satellieten die in de ruimte moeten gebracht worden. Zo kan men in het Centre Spatial de Liège instrumenten, apparatuur en complete satellieten blootstellen aan de vijandige omgeving van de ruimte. Om dit te kunnen uitvoeren, beschikt dit centrum over faciliteiten voor zogeheten Thermal Balance/Thermal cycling tests, Outgassing tests en Vibration tests. De afgelopen decennia bouwde het CSL dankzij zijn testfaciliteiten dan ook een enorme expertise op op vlak van het ontwikkelen en testen van optische instrumenten, warmtegelijding en cryogene experimenten. Doordat het Centre Spatial de Liège over deze faciliteiten en know-how beschikt, is dit ook officieel een testcentrum van de Europese ruimtevaartorganisatie ESA. Hierdoor werkte het CSL de afgelopen decennia dan ook mee aan tal van Europese ruimteprojecten.
Naast het testen van diverse instrumenten en onderdelen heeft het Centre Spatial de Liège ook een uitgebreide ervaring op vlak van het ontwikkelen van instrumenten die in de ruimte moeten gebruikt worden voor diverse doeleinden. Doordat het CSL kan terugblikken op meer dan 50 jaar ervaring en tal van ruimteprojecten biedt dit centrum ook dankzij zijn Technology Partnerships Program diensten aan als opleiding en onderzoek aan tal van industriële sectoren. Het CSL beschikt ook over een eigen bibliotheek met daarin ongeveer 2 000 boeken op vlak van mechanica, optica, astronomie, ruimtetechnologie en fysica.
Overzicht ruimteprojecten
Hieronder wordt een overzicht gegeven van de belangrijkste Europese en internationale projecten waar het Centre Spatial de Liège (CSL) de afgelopen decennia aan meewerkte.
Giotto
In 1985 bracht het Europese ruimtevaartagentschap ESA de Giotto ruimtesonde in de ruimte voor onderzoek naar de komeet Halley. Dit was ESA’s eerste ‘deep space’ missie en in 1986 scheerde het ruimtetuig langs op een afstand van 596 kilometer langs de kern van de komeet Halley. Voor het eerst kregen wetenschappers beelden te zien van de kern van een komeet. In het kader van een internationale samenwerking nam het Centre Spatial de Liège (CSL) deel aan de ontwikkeling van de HALLEY Multicolour Camera.
Hipparcos
De Europese High Precision Parallax Collecting Satellite (HIPPARCOS) bracht tussen 1989 en maart 1993 de positie en helderheid van meer dan één miljoen sterren in kaart ten dienste van de astrometrie. Dit met een nauwkeurigheid die honderden malen beter was dan soortgelijke studies vanop Aarde. In de testfaciliteiten van het Centre Spatial de Liège (CSL) werden de wetenschappelijke instrumenten en onderdelen van de Hipparcos satelliet uitvoerig getest alvorens deze in de ruimte werd gebracht.
ISO
Europa bracht in november 1995 de Infrared Space Observatory (ISO) ruimtetelescoop in de ruimte voor astronomisch onderzoek in het infrarode gedeelte van het spectrum. Het hoofdinstrument van de ISO ruimtetelescoop was een Ritchie-Chrétien spiegeltelescoop, met een hoofdspiegel met een diameter van 60 centimeter, die met behulp van superfluïde Helium gekoeld werd tot 1,7 Kelvin (1,7 graden boven het absoluut nulpunt). Het Centre Spatial de Liège (CSL) was bij dit succesvolle ruimteproject verantwoordelijk voor de optische kwaliteitsmetingen van de telescoop.
Hubble Space Telescope
Ook aan het succes van de legendarische Hubble Space Telescope heeft het Centre Spatial de Liège (CSL) meegewerkt. Zo was het CSL verantwoordelijk voor de ontwikkeling en het testen van de Photon Counting Detector dat een onderdeel was van de Faint Object Camera (FOC).
ENVISAT
Europa bracht in maart 2002 zijn grootste aardobservatiesatelliet in de ruimte. Deze satelliet, genaamd ENVISAT, had een gewicht van acht ton en werd uitgerust met negen wetenschappelijke instrumenten die tal van informatie verzamelden op vlak van land, water, ijs en atmosfeer. Het Global Ozone Monitoring by Occultation of Stars (GOMOS) instrument bestudeerde het licht van de sterren dat door de atmosfeer van kleur verandert en daardoor iets vertelde over de samenstelling van de atmosfeer waaronder de hoeveelheid ozon. Dit instrument werd uitvoerig optisch getest in het Centre Spatial de Liège (CSL). Een ander instrument, Medium Resolution Imaging Spectrometer (MERIS), produceerde 2-dimensionale beelden met een 15-bands spectrometer. Ook dit instrument werd door het CSL uitvoerig getest.
XMM-Newton
In december 1999 bracht de Europese ruimtevaartorganisatie ESA de XMM-Newton ruimtetelescoop in de ruimte. Deze 3,8 ton zware satelliet is tien meter lang en werd uitgerust met drie röntgentelescopen, met elk 58 Wolter-type concentrische geneste spiegels, en drie European Photon Imaging Cameras (EPIC). Naast het testen van de drie röntgentelescopen was het Centre Spatial de Liège (CSL) ook betrokken bij de bouw van de Optical Monitor (OM). Dit was een een Ritchey-Chretien telescoop van 30 cm doorsnee bestemd voor optische en UV waarnemingen.
STEREO
De Solar TErrestrial RElations Observatory (STEREO) missie bestaat uit twee satellieten die vanuit twee verschillende posities in de ruimte de Zon observeren. Beide satellieten werden in oktober 2006 door de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA in de ruimte gebracht. Dankzij deze missie kunnen wetenschappers zowel de voor- als de achterkant van de zon zien en dit in drie dimensies. Het Centre Spatial de Liège (CSL) werd betrokken bij de kalibratie van de STEREO Heliospheric Imager dat ondermeer Coronal Mass Ejections (CME) in beeld brengt.
Herschel
Herschel was een ruimtetelescoop bestemd voor astronomische onderzoek in het infrarode gedeelte van het spectrum en werd in 2009 in een baan om het tweede Lagrangepunt gebracht. Met een diameter van zijn hoofdspiegel van 3,5 meter was Herschel de grootste telescoop die op dat moment in de ruimte gebracht. Naast het uitvoeren van thermische tests van de hele ruimtetelescoop was het Centre Spatial de Liège (CSL) ook betrokken bij de bouw van het Photoconductor Array Camera and Spectrometer (PACS) instrument.
Proba-2
Proba-2 was de tweede satelliet die in opdracht van ESA gebouwd werd in België (QinetiQ Space) en werd net als zijn voorganger ontwikkeld als testplatform voor het testen en demonstreren van diverse nieuwe technologieën. Daarnaast werd deze kleine satelliet ook uitgerust met enkele instrumenten die bij deze missie de Zon observeren. Het Sun Watcher using Active Pixel (SWAP) instrument werd volledig ontworpen, gebouwd en getest door het Centre Spatial de Liège (CSL) dat ook het Experimental Solar Panel (ESP) aan boord van deze satelliet ontwikkelde en testte. Daarnaast coördineerde het CSL ook de bouw van het LYman Alpha Radiometer (LYRA) instrument dat gebouwd werd door Zwitserland.
Overige ruimteprojecten waar het CSL bij betrokken was:
- Juno
- SPOT 4
- TD1
- IMAGE
- METEOSAT
- INTEGRAL
- Planck
- COROT
