De Columbus module aan het internationaal ruimtestation ISS.
Foto: NASA/ESA

Op 25 juli 2019 (middernacht, Belgische tijd) werd het Multiscale Boiling experiment (RUBI) met succes gelanceerd aan boord van een Falcon 9 raket vanuit Cape Canaveral in Florida met de 18de bevoorradingsvlucht van de firma SpaceX naar het Internationaal Ruimtestation (ISS). In augustus zal astronaut Luca Parmitano in het kader van de "Beyond" missie RUBI in het Fluid Science Laboratory (FSL) installeren. Het FSL-laboratorium bevindt zich in de Columbus-module van het ISS.

De installatie is momenteel voorzien op vrijdag 9 augustus 2019. Als verantwoordelijke voor de infrastructuur van het FSL-laboratorium en de RUBI-payload verzekert het Belgian User Support and Operations Centre (B.USOC) de voorbereiding en uitvoering van het experiment in samenwerking met de wetenschappelijke teams. RUBI is een vloeistofmechanica-experiment dat de basisprincipes van het koken van vloeistoffen bestudeert. RUBI zal de verschijnselen van faseovergang en warmteoverdracht tijdens de verdamping van vloeistoffen bestuderen, zowel op microscopische als op macroscopische schaal. Het voornaamste bestanddeel van RUBI is een cel ingevuld met een vloeistof dat door thermo-elektrisch effect kan opgewarmd en afgekoeld worden. Het kookproces wordt in gang gezet door middel van een laser op een met metaal beklede, glazen hittebron. Daarna nemen hoge resolutie camera’s beelden van de vorming en groei van dampbellen in zowel het zichtbaar als infrarood spectrum.

Op Aarde ontstaan er, omwille van de zwaartekracht, slechts kleine bellen die zich snel van de opgewarmde oppervlakte los maken, waardoor andere fysieke effecten niet waargenomen kunnen worden. Wetenschappers willen hun numerieke modellen van het kookproces efficiënter maken door het uitvoeren van een reeks testen in microzwaartekracht en overeenkomstige referentietesten op Aarde. In de toekomst zouden deze testen kunnen leiden tot de productie van efficiëntere en milieuvriendelijkere huishoudelijke apparaten (kookapparaten, radiatoren) en warmtewisselaars bestemd voor industriële fabricageprocessen.

Belgen aan het commando

Het B.USOC (Belgian User Support and Operations Centre) is het centrum verantwoordelijk voor de FSL-infrastructuur en de payload die in dit laboratorium wordt geplaatst. In die zin verzekert het B. USOC voor het Europese Ruimtevaartagentschap (ESA)

  • de bewaking van de infrastructuur,
  • het beheer van het grondsegment,
  • de voorbereiding en de uitvoering van operaties van de payload de aanlevering van de gegevens aan de wetenschappelijke teams.

Daarvoor wordt het B.USOC verbonden met het controlecentrum van de Columbus-module (Col-CC) gelegen in Munchen om de telecommandos naar FSL door te sturen en de gegevens te verkrijgen. Het B.USOC heeft ook zijn eigen controlecentrum en beschikt over een functioneel model (engineering model) van het FSL-laboratorium en van zijn payloads. Dit model is nodig voor

  • de voorbereiding van de operaties,
  • de verificatie van operationele concepten,
  • het trainen van operatoren de demonstratie van hun staat van voorbereiding.

In geval van problemen met het model dat zich in de ruimte bevindt, laat dit model toe om richtpunten en vergelijkingen te maken om het probleem op te lossen. Het B.USOC is gelegen in de gebouwen van het Koninklijk Belgisch Instituut voor Ruimte-Aeronomie (BIRA) in Ukkel. Het B.USOC krijgt steun van het Belgisch Federaal Wetenschapsbeleid (BELSPO) en ondersteunt ruimtemissies en -experimenten die een link hebben met Belgisch of Europees onderzoek.

Wetenschappelijke bijdrage van België

Het team van Pierre Colinet van de Université Libre de Bruxelles (TIPs : Transfers, Interfaces and Processes laboratory) doet onderzoek op het gebied van vloeistoffysica en meer bepaald naar verdamping en kookproces in microzwaartekracht. Ze zijn lid van het wetenschappelijke team en zijn betrokken bij de ontwikkeling van RUBI.

Een internationaal project

RUBI's wetenschappelijk team wordt gecoördineerd door het Duitse Technical University van Darmstadt en omvat de deelname van talrijke landen: België, Duitsland, Frankrijk, Italië, Switzerland, Slovenië, Griekenland, Rusland, Japan en de Verenigde Staten. De ontwikkeling en bouw van de RUBI-payload zijn in handen van de Duitse vestiging van het bedrijf Airbus Defence and Space in Friedrichshafen.

Kris Christiaens

Oprichter & beheerder van Belgium in Space.
Medebeheerder & hoofdredacteur van Spacepage.Ruimtevaart & sterrenkunde redacteur. Volg mij op Twitter: @KrisChristiaens