Er zijn veel artikels en uitspraken in omloop over de effecten van het Coronavirus op de luchtkwaliteit, ook van ons (zie artikel over NO2-vervuiling in China, Korea en Italië). We willen graag denken dat de luchtkwaliteit enorm is verbeterd sinds ons leven zo goed als stil is komen te liggen, maar zoals altijd is de werkelijkheid complex. Hier zijn een paar wetenschappelijke feiten voor u.
Niet alle soorten luchtvervuiling zullen afnemen
De sterke afname van het auto- en luchtverkeer als gevolg van het Coronavirus leidt niet noodzakelijkerwijs tot een even sterke afname van de luchtvervuiling. Luchtvervuiling bestaat uit verschillende soorten vervuilende stoffen: onder andere stikstofdioxide, zwaveldioxide en fijnstof. Deze hebben verschillende bronnen, bijvoorbeeld industriële processen, energieopwekking met kolencentrales, verkeer of zelfs landbouw. Sommige van deze activiteiten zijn niet gestopt of vertraagd. We zullen altijd voedsel moeten produceren.
Stikstofdioxide zal waarschijnlijk afnemen
We verwachten wel een afname van stikstofdioxide (NO2), omdat de belangrijkste bron van deze vervuilende stof in de steden het autoverkeer is. Het leeft ook niet erg lang in de lucht en kan niet ver worden getransporteerd voordat het weg reageert. De afname zal echter niet zo sterk zijn. NO2 wordt nog steeds in grote hoeveelheden geproduceerd, omdat er één soort verkeer is dat niet is gestopt. Het Vlaams Verkeerscentrum registreerde ongeveer hetzelfde aantal vrachtwagens in België. Er werd zelfs een stijging opgemerkt op 16 maart, toen men begonnen was met het hamsteren van voedsel, dus het kan zijn dat er extra leveringen nodig waren om de vraag bij te houden.
Het weer is belangrijk
Belangrijk om op te merken is dat meteorologische processen een belangrijke rol spelen bij het bepalen van waar de vervuiling naartoe gaat en hoe lang deze in de lucht blijft. Denk aan smogwaarschuwingen op warme zonnige dagen, wanneer er veel ozon wordt geproduceerd door chemische reacties die door zonlicht worden geactiveerd; of op koude winterdagen met weinig wind, wanneer we veel energie verbruiken voor verwarming en de resulterende vervuiling niet wordt weggeblazen.
Satellieten zijn een complexe technologie
Een ander punt is dat metingen en schattingen met satellietinstrumenten, zoals bijvoorbeeld TROPOMI aan boord van de Sentinel-5P-satelliet, niet zo eenvoudig zijn als je zou denken. Wetenschappers moeten heel voorzichtig zijn met het trekken van conclusies op basis van hun satellietgegevens (lees dit artikel van Copernicus voor meer informatie), en dat kan tijd kosten.
Geldige conclusies hebben tijd nodig
In ieder geval, of er nu een wereldwijde epidemie is of niet, wetenschappers houden de verschillende soorten luchtvervuiling altijd in de gaten, zowel lokaal als door middel van teledetectie met satellieten. Vanwege de complexiteit van alle bovengenoemde processen is het belangrijk om met gemiddeldes te werken van luchtkwaliteit-gegevens over een langere periode. Dit betekent dat het enkele maanden kan duren voordat we een duidelijker antwoord kunnen geven over de gevolgen van de lockdown.
Bron: BIRA
